اگزاست فن‌ها (Exhaust Fans) از تجهیزات کلیدی در سیستم‌های تهویه مطبوع هستند که برای تخلیه هوای آلوده، گرم، یا مرطوب از محیط‌های بسته و جایگزینی آن با هوای تازه طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها با ایجاد فشار منفی (مکش هوا)، جریان هوای مطبوع را در فضاهایی مانند گلخانه‌ها، کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، و سالن‌های صنعتی فراهم می‌کنند. در گلخانه‌ها، اگزاست فن‌ها برای کنترل دما (۱۰-۲۲ درجه سانتی‌گراد)، رطوبت (۵۰-۷۰٪)، و حذف گازهای مضر (مانند CO2) ضروری‌اند، در حالی که در کارگاه‌ها، تخلیه دود، بخارات شیمیایی، و گردوغبار (تا ۱۰ میکرون) را تضمین می‌کنند. با ظرفیت هوادهی ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت و مصرف برق ۰.۵ تا ۵ کیلووات، اگزاست فن‌ها راه‌حلی کارآمد برای بهبود کیفیت هوا و افزایش بهره‌وری هستند. انتخاب اگزاست فن مناسب، از نظر نوع، ظرفیت، و نصب، تأثیر مستقیمی بر عملکرد و هزینه‌های عملیاتی دارد.

 

این مقاله برای گلخانه‌داران، مدیران کارگاه‌های صنعتی، و مهندسان تهویه مطبوع نوشته شده که به دنبال اطلاعات جامع درباره کاربرد اگزاست فن‌ها، انواع آن‌ها، مزایا و محدودیت‌ها، و نکات انتخاب و نصب در گلخانه‌ها و کارگاه‌ها هستند. در این متن، به تعریف اگزاست فن و عملکرد آن، کاربردهای خاص در گلخانه‌ها و کارگاه‌ها، عوامل مؤثر بر انتخاب، و راهنمای نصب و نگهداری می‌پردازیم. هدف ما کمک به شما برای ایجاد محیطی سالم، ایمن، و کارآمد است.

 

فروشگاه فرااکسیژن با ارائه اگزاست فن‌های گلخانه‌ای و صنعتی از برندهای معتبر داخلی (مانند تهویه، دمنده) و خارجی (مانند زیمنس، VENTS)، قطعات یدکی مانند پروانه، فیلتر، و دمپر، و خدمات سرویس حرفه‌ای توسط تکنسین‌های مجرب، تضمین می‌کند که سیستم تهویه شما با راندمان بالا (تا ۸۵٪) عمل کند. برای مشاوره، خرید اگزاست فن، یا درخواست سرویس، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسیژن مراجعه کنید.

 

اگزاست فن چیست و چگونه کار می‌کند؟

اگزاست فن دستگاهی است که با مکش هوای داخل محیط (فشار منفی ۱۰-۵۰ پاسکال)، آن را به بیرون منتقل کرده و امکان ورود هوای تازه را فراهم می‌کند. برخلاف فن‌های دمنده که هوا را به داخل می‌دمند (فشار مثبت)، اگزاست فن‌ها برای تخلیه هوای راکد، آلوده، یا مرطوب طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها در دو نوع اصلی آکسیال (محوری) و سانتریفیوژ (گریز از مرکز) تولید می‌شوند و با ظرفیت هوادهی ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت، برای کاربردهای خانگی (مانند آشپزخانه‌ها) تا صنعتی (مانند سوله‌ها) مناسب‌اند. نویز اگزاست فن‌ها (۳۵-۸۵ دسی‌بل) و مصرف انرژی (۰.۵-۵ کیلووات) به نوع و قدرت موتور (۰.۵-۱۰ اسب بخار) بستگی دارد.

 

انواع اگزاست فن:

آکسیال (محوری): جریان هوا موازی با محور پروانه (هوادهی ۲۰۰۰-۴۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت، فشار ۵۰-۳۰۰ پاسکال)، مناسب برای گلخانه‌ها و کارگاه‌های با مقاومت کم.

سانتریفیوژ (گریز از مرکز): جریان هوا با زاویه ۹۰ درجه (هوادهی ۱۰۰۰-۵۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت، فشار ۵۰۰-۳۵۰۰ پاسکال)، مناسب برای کارگاه‌های با کانال‌کشی پیچیده.

سقفی: نصب روی پشت‌بام، برای تخلیه هوای عمومی (مانند گلخانه‌ها، ظرفیت ۵۰۰۰-۳۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت).

یوتیلیتی: قابل نصب روی دیوار یا سقف، برای کارگاه‌های کوچک (ظرفیت ۲۰۰۰-۱۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت).

قارچی: شکل خاص برای نصب پشت‌بامی، مناسب برای محیط‌های مرطوب (ظرفیت ۳۰۰۰-۲۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت).

 

اجزای اصلی:

پروانه: از آلومینیوم، استیل، یا گالوانیزه (قطر ۳۰-۱۴۰ سانتی‌متر)، با طراحی بکوارد (خم به عقب) یا فوروارد (خم به جلو).

الکتروموتور: تک‌فاز (۲۲۰ ولت) یا سه‌فاز (۳۸۰ ولت)، قدرت ۰.۵-۱۰ اسب بخار، با راندمان ۸۰-۹۵٪.

دمپر: آلومینیومی یا گالوانیزه، برای کنترل جریان هوا (اتوماتیک یا دستی).

بدنه: گالوانیزه، استیل، یا آلومینیوم (ضخامت ۱-۵ میلی‌متر) با پوشش ضدزنگ.

فیلتر (اختیاری): فلزی (G2-G4) یا هپا (H13-H14) برای حذف ذرات ۰.۳-۱۰ میکرون.

شافت و یاتاقان: فولاد ضدسایش (CK45) برای کاهش لرزش (زیر ۱ میلی‌متر بر ثانیه).

 

نحوه کار:

اگزاست فن با چرخش پروانه (۹۰۰-۲۸۰۰ دور در دقیقه)، هوای محیط را مکیده و از طریق کانال (گالوانیزه یا پلی‌اتیلن) یا دریچه به بیرون هدایت می‌کند. دمپرها (کلاچ‌دار یا وزنه‌ای) هنگام کار باز شده و در حالت خاموش، از ورود گردوغبار یا حشرات جلوگیری می‌کنند. در مدل‌های فیلتردار، هوا قبل از بازگشت به محیط (گردش هوا) تصفیه می‌شود (جذب ۹۰-۹۹.۹۷٪ ذرات). این فرآیند، دما (تا ۵-۱۰ درجه کاهش)، رطوبت (تا ۲۰٪ کاهش)، و گازهای مضر (مانند آمونیاک یا CO2) را کنترل می‌کند.

 

کاربرد اگزاست فن در گلخانه‌ها

گلخانه‌ها محیط‌هایی حساس با نیاز به دما (۱۰-۲۲ درجه سانتی‌گراد)، رطوبت (۵۰-۷۰٪)، و هوای تازه (تعویض ۱-۲ بار در دقیقه) هستند. اگزاست فن‌ها با تخلیه هوای گرم، مرطوب، و گازهای مضر (مانند CO2 تولیدی گیاهان)، شرایط ایده‌آل برای رشد گیاهان را فراهم می‌کنند. این فن‌ها معمولاً با سیستم‌های پد سلولزی (سرمایش تبخیری) یا مه‌پاش (رطوبت‌زنی) ترکیب شده و تهویه‌ای کارآمد ایجاد می‌کنند.

 

مزایای اگزاست فن در گلخانه‌ها:

کنترل دما: تخلیه هوای گرم (تا ۴۰ درجه) و کاهش دما به ۱۰-۲۲ درجه، به‌ویژه در تابستان (مصرف آب پد سلولزی ۱۰-۵۰ لیتر بر ساعت).

تنظیم رطوبت: کاهش رطوبت نسبی (از ۸۰٪ به ۵۰-۷۰٪)، جلوگیری از قارچ و کپک (مانند Botrytis).

حذف گازهای مضر: تخلیه CO2 (غلظت بالای ۱۰۰۰ ppm) و آمونیاک (NH3 در گلخانه‌های با کود حیوانی)، کاهش خطر خفگی گیاهان.

کاهش آفات: تهویه منظم (جریان ۱-۳ متر بر ثانیه)، تکثیر آفات (مانند کنه تارعنکبوتی) را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهد.

افزایش بهره‌وری: بهبود فتوسنتز (با CO2 مناسب ۴۰۰-۸۰۰ ppm) و رشد گیاهان (تا ۲۰٪ افزایش محصول).

صرفه‌جویی انرژی: مصرف برق پایین (۰.۵-۲ کیلووات) نسبت به کولرهای گازی (۳-۵ کیلووات).

 

کاربردهای خاص:

گلخانه‌های تجاری (مساحت ۵۰۰-۵۰۰۰ مترمربع): فن‌های ۱۴۰ سانتی‌متری (ظرفیت ۳۰۰۰۰-۴۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت) با دمپر کلاچ‌دار برای تهویه یکنواخت.

گلخانه‌های کوچک خانگی (مساحت ۵۰-۲۰۰ مترمربع): فن‌های ۱۰۰ سانتی‌متری (ظرفیت ۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت) با بدنه گالوانیزه.

گلخانه‌های قارچ: فن‌های سانتریفیوژ با فیلتر هپا (جذب ۹۹.۹۷٪ ذرات ۰.۳ میکرون) برای کنترل آلودگی.

 

چالش‌ها:

رطوبت بالا (بالای ۸۰٪): خوردگی پروانه (ضخامت ۱-۲ میلی‌متر) در مناطق مرطوب (مانند شمال ایران).

گردوغبار: انسداد فیلترها (هر ۳-۶ ماه نیاز به تمیزکاری) در مناطق خشک (مانند یزد).

نویز: فن‌های آکسیال (۶۰-۸۵ دسی‌بل) در گلخانه‌های نزدیک مناطق مسکونی مزاحم‌اند.

 

کاربرد اگزاست فن در کارگاه‌ها

کارگاه‌های صنعتی، از نجاری و جوشکاری تا تولید مواد شیمیایی، با تولید دود، بخارات سمی (مانند VOCs)، گردوغبار (تا ۱۰ میکرون)، و گرما (تا ۵۰ درجه) مواجه‌اند. اگزاست فن‌ها با تخلیه این آلاینده‌ها (هوادهی ۲۰۰۰-۵۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت)، ایمنی کارگران و تجهیزات را تضمین می‌کنند. این فن‌ها در کنار هواسازها یا فیلترهای صنعتی (مانند سیکلون)، محیطی سالم ایجاد می‌کنند.

مزایای اگزاست فن در کارگاه‌ها:

تخلیه آلاینده‌ها: حذف دود جوشکاری (حاوی سرب و کروم)، بخارات رنگ (VOCs با غلظت ۵۰-۵۰۰ ppm)، و گردوغبار نجاری (تا ۵ میلی‌گرم بر مترمکعب).

کنترل دما: کاهش دما (از ۵۰ به ۲۵-۳۰ درجه) در کارگاه‌های با تجهیزات گرما‌زا (مانند کوره‌ها).

ایمنی: کاهش خطر آتش‌سوزی (با تخلیه گازهای قابل‌اشتعال مانند متان) و مسمومیت (مانند CO با غلظت بالای ۵۰ ppm).

افزایش عمر تجهیزات: جلوگیری از خوردگی (ناشی از اسیدها) و گرمای بیش‌ازحد (بالای ۶۰ درجه) در ماشین‌آلات.

بهبود بهره‌وری: تهویه مناسب (تعویض هوا ۴-۶ بار در ساعت)، خستگی کارگران را تا ۳۰٪ کاهش می‌دهد.

 

کاربردهای خاص:

کارگاه‌های جوشکاری و رنگ‌کاری: فن‌های سانتریفیوژ (فشار ۵۰۰-۳۵۰۰ پاسکال) با کانال‌کشی برای تخلیه دود و بخارات.

کارگاه‌های نجاری: فن‌های یوتیلیتی با فیلتر کیسه‌ای (جذب ۹۰٪ ذرات ۵ میکرون) برای حذف گردوغبار.

کارگاه‌های شیمیایی: فن‌های ضدجرقه (ATEX) با بدنه استیل ۳۱۶ برای تخلیه گازهای سمی (مانند H2S).

 

چالش‌ها:

فشار استاتیک بالا: کانال‌کشی پیچیده (افت فشار ۱۰۰-۵۰۰ پاسکال) نیاز به فن‌های سانتریفیوژ گران‌تر دارد.

مواد خورنده: بخارات اسیدی (مانند HCl) به بدنه گالوانیزه (ضخامت ۱-۲ میلی‌متر) آسیب می‌رسانند.

مصرف انرژی: فن‌های پرقدرت (۳-۵ کیلووات) هزینه برق را افزایش می‌دهند (۵-۱۰ میلیون تومان سالانه).

 

مقایسه اگزاست فن در گلخانه‌ها و کارگاه‌ها

 

شباهت‌ها:

هدف: تخلیه هوای آلوده (CO2، دود، گردوغبار) و تأمین هوای تازه (جریان ۱-۵ متر بر ثانیه).

انواع فن: آکسیال برای فضاهای با مقاومت کم (گلخانه‌ها و کارگاه‌های کوچک) و سانتریفیوژ برای فشار بالا (کارگاه‌های با کانال‌کشی).

مزایا: کاهش دما (۵-۱۰ درجه)، رطوبت (۱۰-۲۰٪)، و آلاینده‌ها (تا ۹۰٪)، افزایش ایمنی و بهره‌وری.

 

تفاوت‌ها:

کاربرد: گلخانه‌ها به دما (۱۰-۲۲ درجه) و رطوبت (۵۰-۷۰٪) حساس‌اند، کارگاه‌ها به تخلیه آلاینده‌های سمی (مانند VOCs).

ظرفیت: گلخانه‌ها فن‌های ۵۰۰۰-۴۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت، کارگاه‌ها ۲۰۰۰-۵۵۰۰۰ مترمکعب بر ساعت.

فیلتراسیون: گلخانه‌ها نیاز به فیلتر هپا (برای قارچ) دارند، کارگاه‌ها به فیلتر کیسه‌ای یا سیکلون (برای گردوغبار).

مقاومت محیطی: گلخانه‌ها به بدنه ضدزنگ (رطوبت ۸۰٪)، کارگاه‌ها به بدنه ضداسید یا ضدجرقه نیاز دارند.

 

عوامل مؤثر بر انتخاب اگزاست فن

انتخاب اگزاست فن مناسب به عوامل زیر بستگی دارد:

 

ظرفیت هوادهی: بر اساس حجم محیط (طول × عرض × ارتفاع) و نرخ تعویض هوا (۱-۲ بار در دقیقه برای گلخانه، ۴-۶ بار برای کارگاه). مثال: گلخانه ۵۰۰ مترمکعبی به ۳۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت نیاز دارد.

نوع فن: آکسیال برای گلخانه‌ها (هوادهی بالا، فشار کم)، سانتریفیوژ برای کارگاه‌ها (فشار بالا، کانال‌کشی).

جنس بدنه: گالوانیزه (۵-۱۰ میلیون تومان ارزان‌تر) برای گلخانه، استیل ۳۱۶ (۲۰-۵۰ میلیون تومان گران‌تر) برای کارگاه‌های شیمیایی.

فیلتراسیون: هپا (۵-۱۵ میلیون تومان) برای گلخانه‌های قارچ، کیسه‌ای (۲-۵ میلیون تومان) برای کارگاه‌های نجاری.

نویز: زیر ۳۵ دسی‌بل برای گلخانه‌های نزدیک مناطق مسکونی، تا ۸۵ دسی‌بل برای کارگاه‌های صنعتی.

مصرف انرژی: موتورهای با راندمان بالا (۸۵-۹۵٪) هزینه برق را کاهش می‌دهند (۱-۵ میلیون تومان سالانه).

دمپر: کلاچ‌دار (اتوماتیک، ۵-۱۰ میلیون تومان) برای گلخانه‌ها، وزنه‌ای (دستی، ارزان‌تر) برای کارگاه‌ها.

محیط نصب: مقاومت در برابر رطوبت (۸۰٪ برای گلخانه)، اسید (pH ۲-۴ برای کارگاه)، یا جرقه (ATEX برای کارگاه‌های شیمیایی).

 

نکات نصب و نگهداری اگزاست فن

محاسبه ظرفیت: حجم محیط (مترمکعب) × نرخ تعویض هوا (بار در ساعت) = هوادهی موردنیاز (مترمکعب بر ساعت). برای گلخانه ۵۰۰ مترمکعبی، ۳۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت کافی است.

محل نصب: نزدیک سقف (هوای گرم بالا می‌رود) یا دیوار مقابل باد (برای گلخانه‌ها). فاصله ۳۰-۵۰ سانتیمتر از موانع رعایت شود.

کانال‌کشی: کانال گالوانیزه (هر متر ۵۰۰-۲ میلیون تومان) با مقطع گرد (افت فشار ۱۰-۲۰٪ کمتر) برای کارگاه‌ها.

تراز نصب: تراز لیزری (دقت ۰.۱ درجه) برای کاهش لرزش (زیر ۱ میلی‌متر بر ثانیه) و نویز (۳۵-۴۵ دسی‌بل).

فیلتراسیون: فیلترها هر ۳-۶ ماه تمیز شوند (هزینه ۵۰۰-۲ میلیون تومان) برای جلوگیری از انسداد (افت هوادهی ۲۰-۳۰٪).

دمپر: دمپرهای کلاچ‌دار (بازدهی ۹۵٪) برای گلخانه‌ها، وزنه‌ای (۸۰٪) برای کارگاه‌های کم‌هزینه.

نگهداری: پروانه و یاتاقان هر ۱۲ ماه بررسی شوند (هزینه ۱-۵ میلیون تومان) برای عمر ۱۵-۲۰ سال.

برند: داخلی (تهویه، دمنده، ۵-۵۰ میلیون تومان) برای بودجه محدود، خارجی (زیمنس، VENTS، ۲۰-۱۰۰ میلیون تومان) برای پروژه‌های حساس.

ایمنی: فن‌های ضدجرقه (ATEX) برای کارگاه‌های شیمیایی، بدنه ضدزنگ (گالوانیزه ۲۷۵ گرم بر مترمربع) برای گلخانه‌ها.

 

مشاوره: با کارشناسان فرااکسیژن (09202798980) برای انتخاب و نصب بهینه مشورت کنید.

 

نتیجه‌گیری

اگزاست فن‌ها با تخلیه هوای آلوده (CO2، دود، گردوغبار)، کنترل دما (۵-۱۰ درجه کاهش)، و رطوبت (۱۰-۲۰٪ کاهش)، نقش کلیدی در تهویه گلخانه‌ها و کارگاه‌ها دارند. در گلخانه‌ها، این فن‌ها (ظرفیت ۵۰۰۰-۴۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت) با سیستم‌های پد سلولزی، رشد گیاهان را تا ۲۰٪ بهبود می‌بخشند و آفات را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهند. در کارگاه‌ها، فن‌های سانتریفیوژ (فشار ۵۰۰-۳۵۰۰ پاسکال) با تخلیه بخارات سمی (VOCs) و گردوغبار (تا ۵ میلی‌گرم بر مترمکعب)، ایمنی و بهره‌وری را افزایش می‌دهند. انتخاب فن مناسب (آکسیال یا سانتریفیوژ)، نصب حرفه‌ای (تراز ۰.۱ درجه)، و نگهداری منظم (هر ۳-۱۲ ماه)، عمر دستگاه را به ۱۵-۲۰ سال و راندمان را به ۸۵٪ می‌رساند.

 

فروشگاه فرااکسیژن با تأمین اگزاست فن‌های استاندارد، قطعات یدکی مانند پروانه، فیلتر، و دمپر، و ارائه خدمات سرویس حرفه‌ای، همراه شماست تا سیستم تهویه شما همیشه کارآمد و ایمن باشد. برای خرید اگزاست فن، درخواست سرویس، یا مشاوره در انتخاب دستگاه مناسب، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسیژن مراجعه کنید. با فرااکسیژن، کیفیت هوا و بهره‌وری محیط شما همیشه تضمین‌شده است!