مشکلات رایج در اگزاست فن و راه‌حل‌های تعمیراتی
اگزاست فن ها، که به عنوان فن‌های تخلیه یا هواکش‌های صنعتی نیز شناخته می‌شوند، نقش مهمی در تهویه فضاهای تجاری، صنعتی و مسکونی ایفا می‌کنند. این دستگاه‌ها با خارج کردن هوای آلوده، گرم یا مرطوب از محیط، به بهبود کیفیت هوا، کاهش رطوبت و جلوگیری از تجمع گازهای مضر کمک می‌کنند. اگزاست فن‌ها در آشپزخانه‌های رستوران‌ها، کارگاه‌های تولیدی، انبارها و حتی حمام‌های خانگی کاربرد دارند. با این حال، مانند هر دستگاه مکانیکی، اگزاست فن‌ها ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند که عملکردشان را مختل کند. صدای غیرعادی، کاهش جریان هوا، لرزش شدید یا حتی توقف کامل فن، از جمله مسائلی هستند که می‌توانند هزینه‌های تعمیراتی را افزایش داده و تهویه محیط را به خطر بیندازند.
این مقاله برای مدیران تأسیسات، تکنسین‌های تهویه، و مالکان ساختمان‌هایی نوشته شده که به دنبال شناسایی مشکلات رایج اگزاست فن‌ها و یافتن راه‌حل‌های عملی برای تعمیر و نگهداری آن‌ها هستند. در این متن، به تعریف اگزاست فن و انواع آن، مشکلات رایج و دلایل بروز آن‌ها، راهکارهای تعمیراتی، و نکات کلیدی نگهداری می‌پردازیم تا فن‌های شما با حداکثر کارایی و طول عمر بالا کار کنند.
فروشگاه فرااکسیژن با ارائه قطعات یدکی باکیفیت برای اگزاست فن‌ها، مانند پره‌ها، موتورها و تسمه‌ها، و خدمات سرویس حرفه‌ای توسط تکنسین‌های مجرب، تضمین می‌کند که سیستم تهویه شما همیشه عملکردی بی‌نقص داشته باشد. برای مشاوره، خرید قطعات، یا درخواست سرویس، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسی مراجعه کنید.
اگزاست فن چیست و چگونه کار می‌کند؟
اگزاست فن دستگاهی مکانیکی است که برای تخلیه هوای نامطلوب از یک فضای بسته به محیط بیرون طراحی شده است. این فن‌ها با ایجاد جریان هوا، گازهای مضر، بخارات، گردوغبار یا هوای گرم را از محیط خارج کرده و به تهویه مناسب کمک می‌کنند. اگزاست فن‌ها در محیط‌های متنوعی مانند آشپزخانه‌های صنعتی، کارخانه‌ها، پارکینگ‌های زیرزمینی، و سرویس‌های بهداشتی استفاده می‌شوند.
انواع اگزاست فن:
فن‌های محوری (Axial): هوای را در جهت محور پره‌ها جابه‌جا می‌کنند و برای فضاهای با مقاومت کم، مانند تهویه عمومی، مناسب‌اند. این فن‌ها معمولاً جریان هوای بالا (۵۰۰۰-۲۰۰۰۰ CFM) و فشار پایین (۰.۵-۲ اینچ آب) تولید می‌کنند.
فن‌های سانتریفیوژ (Centrifugal): هوا را با زاویه ۹۰ درجه نسبت به ورودی پرتاب می‌کنند و برای کانال‌های بلند یا محیط‌های با مقاومت بالا، مانند آشپزخانه‌های صنعتی، ایده‌آل‌اند. این فن‌ها فشار بالاتر (۲-۱۰ اینچ آب) دارند.
فن‌های سقفی یا دیواری: برای فضاهای کوچک‌تر مانند حمام یا انبارهای کوچک طراحی شده‌اند و نصب آسانی دارند.
فن‌های ضد انفجار: در محیط‌های پرخطر با گازهای قابل اشتعال (مانند پالایشگاه‌ها) استفاده می‌شوند و استانداردهای ATEX دارند.
اجزای اصلی:
موتور: نیروی چرخش پره‌ها را تأمین می‌کند (قدرت ۰.۵-۱۰ اسب بخار، ولتاژ ۲۲۰-۳۸۰ ولت).
پره‌ها: جریان هوا را ایجاد می‌کنند (قطر ۳۰-۲۰۰ سانتیمتر، جنس آلومینیوم یا فولاد).
بدنه: ساختار فلزی یا پلاستیکی که اجزا را نگه می‌دارد (معمولاً با پوشش ضدزنگ).
تسمه یا شفت مستقیم: نیروی موتور را به پره‌ها منتقل می‌کند.
دمپر: جریان هوا را کنترل می‌کند و از ورود هوای ناخواسته جلوگیری می‌کند.
فیلتر: در برخی مدل‌ها، گردوغبار را جذب می‌کند.
نحوه کار:
موتور فن، پره‌ها را با سرعت ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دور بر دقیقه می‌چرخاند و جریان هوای منفی ایجاد می‌کند. این جریان، هوای آلوده یا گرم را از طریق کانال یا خروجی مستقیم به بیرون هدایت می‌کند. عملکرد فن با جریان هوا (CFM یا مترمکعب بر ساعت) و فشار استاتیک (اینچ آب یا پاسکال) سنجیده می‌شود. به عنوان مثال، یک فن سانتریفیوژ با ۱۰۰۰۰ CFM و فشار ۵ اینچ آب می‌تواند هوای یک آشپزخانه صنعتی را به طور مؤثر تخلیه کند.
مشکلات رایج در اگزاست فن‌ها و دلایل آن‌ها
اگزاست فن‌ها به دلیل کار مداوم در محیط‌های گرم، مرطوب یا گردوغباری، با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند که راندمان و عمرشان را کاهش می‌دهد. در ادامه، مشکلات اصلی و دلایل بروز آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
۱. کاهش جریان هوا
کاهش حجم هوای خروجی یکی از شایع‌ترین مشکلات اگزاست فن‌هاست که تهویه محیط را مختل می‌کند. این مشکل می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
-
گرفتگی پره‌ها یا فیلترها: گردوغبار، چربی (در آشپزخانه‌ها)، یا ذرات معلق روی پره‌ها یا فیلترها جمع می‌شوند و مقاومت هوا را افزایش می‌دهند، که جریان را تا ۳۰ درصد کم می‌کند.
-
انسداد کانال: تجمع آلودگی یا اشیای خارجی در کانال‌های خروجی، جریان هوا را محدود می‌کند.
-
فرسودگی تسمه: تسمه شل یا پاره‌شده، انتقال نیرو به پره‌ها را کاهش داده و سرعت چرخش را پایین می‌آورد.
-
نقص موتور: موتور ضعیف یا سوخته، توان کافی برای چرخش پره‌ها تولید نمی‌کند.
-
دمپر معیوب: دمپر گیرکرده یا بسته، مانع خروج هوا می‌شود.
۲. صدای غیرعادی یا نویز
صدای بلند یا غیرعادی (بالای ۷۰ دسی‌بل) نشان‌دهنده مشکل در اجزای مکانیکی یا نصب نادرست است. دلایل این مشکل شامل موارد زیر هستند:
-
عدم بالانس پره‌ها: پره‌های کج یا نامتوازن، لرزش و صدای تق‌تق ایجاد می‌کنند.
-
خرابی بلبرینگ: بلبرینگ‌های فرسوده یا خشک‌شده، صدای جیغ یا غرغر تولید می‌کنند.
-
شل بودن قطعات: پیچ‌های شل در بدنه یا براکت، ارتعاش و نویز را افزایش می‌دهند.
-
تماس پره‌ها با بدنه: پره‌های خم‌شده یا نصب نادرست، با بدنه برخورد کرده و صدا ایجاد می‌کنند.
-
موتور تحت فشار: کار موتور در شرایط غیرعادی (مثلاً ولتاژ پایین)، صدای زوزه تولید می‌کند.
۳. لرزش شدید
لرزش بیش از حد (بالای ۴ میلی‌متر بر ثانیه) می‌تواند به فن و ساختار اطراف آسیب بزند. دلایل لرزش عبارت‌اند از:
-
ناترازی پایه یا براکت: نصب نادرست یا شل شدن پایه‌ها، لرزش را منتقل می‌کند.
-
پره‌های نامتوازن: وزن نابرابر پره‌ها یا تجمع آلودگی، تعادل فن را به هم می‌زند.
-
خرابی بلبرینگ یا شفت: بلبرینگ فرسوده یا شفت کج، لرزش مکانیکی ایجاد می‌کند.
-
تسمه نامناسب: تسمه بیش از حد سفت یا شل، ارتعاش را به بدنه منتقل می‌کند.
-
بار اضافی روی موتور: انسداد هوا یا پره‌های سنگین، موتور را تحت فشار قرار می‌دهد.
۴. توقف کامل فن
وقتی فن کاملاً از کار می‌افتد، تهویه محیط متوقف شده و ممکن است خطراتی مانند تجمع گازهای مضر ایجاد شود. دلایل این مشکل شامل موارد زیر هستند:
سوختن موتور: اضافه‌بار، گرمای بیش از حد (بالای ۷۰ درجه)، یا نقص الکتریکی، موتور را می‌سوزاند.
قطعی برق یا اتصالات: فیوز سوخته (۵-۲۰ آمپر)، کابل معیوب، یا اتصال شل، برق‌رسانی را قطع می‌کند.
خرابی کنترلر: کنترلر معیوب، سیگنال به موتور نمی‌فرستد.
قفل شدن پره‌ها: گیر کردن پره‌ها به دلیل آلودگی یا جسم خارجی، چرخش را متوقف می‌کند.
نقص تسمه: پارگی کامل تسمه، انتقال نیرو را قطع می‌کند.
۵. گرمای بیش از حد موتور
گرمای غیرعادی موتور (بالای ۷۰ درجه سانتی‌گراد) می‌تواند به عایق‌بندی سیم‌پیچ‌ها آسیب زده و عمر موتور را کاهش دهد. دلایل این مشکل عبارت‌اند از:
اضافه‌بار: انسداد هوا یا پره‌های سنگین، موتور را بیش از حد تحت فشار قرار می‌دهد.
تهویه ضعیف: قرار گرفتن فن در محیط گرم (بالای ۵۰ درجه) یا بدون جریان هوای کافی.
نقص الکتریکی: ولتاژ نامناسب (زیر ۲۰۰ یا بالای ۲۴۰ ولت برای موتورهای ۲۲۰ ولت) یا اتصال کوتاه.
کمبود روغن بلبرینگ: اصطکاک بالا در بلبرینگ، گرما تولید می‌کند.
فیلترهای کثیف: مقاومت هوا، بار موتور را افزایش می‌دهد.
۶. نشتی هوا یا عملکرد معکوس
در برخی موارد، هوای بیرون به داخل محیط کشیده می‌شود یا هوای تخلیه‌شده به درستی خارج نمی‌شود. دلایل این مشکل شامل موارد زیر هستند:
-
دمپر خراب: دمپر شکسته یا گیرکرده، جریان هوا را کنترل نمی‌کند.
-
نصب نادرست کانال: کانال‌های نشتی‌دار یا طراحی ضعیف، هوا را به عقب برمی‌گرداند.
-
فشار منفی بیش از حد: طراحی نادرست سیستم تهویه، تعادل فشار را به هم می‌زند.
-
پره‌های معکوس: نصب نادرست پره‌ها، جهت جریان هوا را برعکس می‌کند.
راه‌حل‌های تعمیراتی برای مشکلات اگزاست فن
برای رفع مشکلات اگزاست فن‌ها، راهکارهای زیر می‌توانند عملکرد دستگاه را به حالت بهینه بازگردانده و از خرابی‌های بیشتر جلوگیری کنند.
۱. رفع کاهش جریان هوا
تمیزکاری پره‌ها و فیلترها: پره‌ها را با برس یا هوای فشرده (فشار ۵-۷ بار) تمیز کنید. فیلترها را هر ۳ ماه شسته یا تعویض کنید تا مقاومت هوا کاهش یابد. این کار جریان هوا را تا ۳۰ درصد بهبود می‌بخشد.
بررسی کانال‌ها: کانال‌ها را برای انسداد چک کنید و با جاروبرقی صنعتی یا برس بلند تمیز کنید. نشتی‌های کانال را با نوار آب‌بندی ببندید.
تنظیم یا تعویض تسمه: کشش تسمه را چک کنید (۱-۲ سانتیمتر انعطاف) و در صورت پارگی یا شل‌شدگی، آن را تعویض کنید (هزینه ۲۰۰-۵۰۰ هزار تومان).
چک موتور: ولتاژ موتور (۲۲۰±۱۰ ولت) و جریان (زیر ظرفیت نامی) را با مولتی‌متر اندازه بگیرید. در صورت ضعف، موتور را تعمیر یا تعویض کنید (۲-۵ میلیون تومان).
تعمیر دمپر: دمپر را برای گیر یا شکستگی بررسی کرده و با گریس روان کنید یا تعویض کنید (۵۰۰-۱ میلیون تومان).
۲. کاهش صدای غیرعادی
بالانس پره‌ها: پره‌ها را با دستگاه بالانس‌کننده چک کنید و در صورت ناترازی، وزن آن‌ها را با افزودن یا حذف مواد متعادل کنید. این کار نویز را تا ۲۰ دسی‌بل کم می‌کند.
تعویض بلبرینگ: بلبرینگ‌های معیوب را با مدل مشابه (مانند ۶۲۰۴) تعویض کرده و با گریس لیتیم روان کنید (هزینه ۳۰۰-۸۰۰ هزار تومان).
سفت کردن قطعات: تمام پیچ‌های بدنه و براکت را با گشتاور ۱۰-۱۵ نیوتن‌متر سفت کنید.
تنظیم پره‌ها: فاصله پره‌ها با بدنه را چک کنید (حداقل ۲ میلی‌متر) و در صورت تماس، پره‌ها را صاف یا تعویض کنید.
بررسی موتور: ولتاژ و جریان موتور را چک کنید. اگر موتور تحت فشار است، بار هوا را با تمیز کردن فیلترها کم کنید.
۳. رفع لرزش شدید
تراز کردن پایه: پایه فن را با تراز لیزری تنظیم کنید (انحراف زیر ۰.۵ میلی‌متر). پد ضدلرزش (۱۰ میلی‌متر) زیر پایه نصب کنید (هزینه ۳۰۰-۵۰۰ هزار تومان).
بالانس پره‌ها: پره‌ها را بالانس کنید تا لرزش زیر ۲ میلی‌متر بر ثانیه بماند.
تعویض بلبرینگ یا شفت: بلبرینگ یا شفت کج را تعویض کنید (هزینه ۵۰۰-۲ میلیون تومان).
تنظیم تسمه: کشش تسمه را به ۱-۲ سانتیمتر تنظیم کنید. تسمه فرسوده را تعویض کنید.
کاهش بار موتور: فیلترها و کانال‌ها را تمیز کنید تا مقاومت هوا کم شود.
۴. رفع توقف کامل فن
چک موتور: دمای موتور (زیر ۷۰ درجه) و جریان (زیر ظرفیت نامی) را بررسی کنید. موتور سوخته را تعمیر یا تعویض کنید (۲-۵ میلیون تومان).
بررسی برق: فیوز (۵-۲۰ آمپر)، کابل‌ها، و اتصالات را چک کنید. فیوز سوخته را تعویض کنید (۵۰-۲۰۰ هزار تومان) و کابل معیوب را جایگزین کنید.
تعمیر کنترلر: کنترلر را برای نقص سیگنال تست کنید و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کنید (۱-۳ میلیون تومان).
آزاد کردن پره‌ها: پره‌ها را برای گیر بررسی کرده و آلودگی یا جسم خارجی را حذف کنید.
تعویض تسمه: تسمه پاره‌شده را با مدل مشابه تعویض کنید.
۵. کاهش گرمای موتور
کاهش بار: فیلترها و کانال‌ها را تمیز کنید تا مقاومت هوا کم شود. پره‌های سنگین را با مدل سبک‌تر تعویض کنید.
بهبود تهویه: فن را در محیط با دمای زیر ۵۰ درجه نصب کنید یا فن کمکی برای خنک‌سازی اضافه کنید (۵۰۰-۱ میلیون تومان).
چک الکتریکی: ولتاژ (۲۲۰±۱۰ ولت) و اتصالات را بررسی کنید. اتصال کوتاه را با تعویض کابل برطرف کنید.
روان‌کاری بلبرینگ: بلبرینگ‌ها را هر ۶ ماه با گریس لیتیم (۲-۵ گرم) روان کنید.
تمیز کردن فیلترها: فیلترهای کثیف را شسته یا تعویض کنید.
۶. رفع نشتی هوا یا عملکرد معکوس
تعمیر دمپر: دمپر را روان‌کاری یا تعویض کنید تا آزادانه باز و بسته شود.
آب‌بندی کانال: نشتی‌های کانال را با نوار آب‌بندی یا چسب سیلیکون ببندید.
تنظیم فشار: سیستم تهویه را با نصب دریچه‌های ورودی هوا متعادل کنید.
چک پره‌ها: جهت پره‌ها را بررسی کرده و در صورت معکوس بودن، آن‌ها را درست نصب کنید.
نکات نگهداری اگزاست فن برای جلوگیری از مشکلات
نگهداری منظم اگزاست فن‌ها نه تنها از بروز مشکلات جلوگیری می‌کند، بلکه عمر دستگاه را تا ۱۰-۱۵ سال افزایش داده و هزینه‌های تعمیر را کاهش می‌دهد. نکات زیر برای نگهداری مؤثر ضروری‌اند:
-
تمیزکاری دوره‌ای: پره‌ها، فیلترها، و کانال‌ها را هر ۳ ماه با برس یا هوای فشرده تمیز کنید تا جریان هوا حفظ شود.
-
روان‌کاری بلبرینگ: هر ۶ ماه بلبرینگ‌ها را با گریس لیتیم (۲-۵ گرم) روان کنید تا اصطکاک و نویز کم شود.
-
چک تسمه: کشش تسمه (۱-۲ سانتیمتر) را هر ۶ ماه بررسی کرده و تسمه فرسوده را تعویض کنید.
-
بررسی موتور: ولتاژ (۲۲۰±۱۰ ولت)، جریان، و دمای موتور (زیر ۷۰ درجه) را هر ۶ ماه چک کنید.
-
تنظیم دمپر: دمپر را هر ۱۲ ماه برای گیر یا شکستگی بررسی کرده و روان‌کاری کنید.
-
چک الکتریکی: فیوزها، کابل‌ها، و اتصال زمین (مقاومت زیر ۰.۱ اهم) را هر ۱۲ ماه تست کنید.
-
اندازه‌گیری عملکرد: جریان هوا (CFM)، فشار (اینچ آب)، و لرزش (زیر ۴ میلی‌متر/ثانیه) را هر ۱۲ ماه با آنمومتر و لرزش‌سنج بررسی کنید.
-
ایمنی: قبل از سرویس، برق را قطع کنید (چک با تستر ولتاژ) و از دستکش، عینک، و کفش عایق استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
اگزاست فن‌ها برای تهویه مؤثر محیط‌های مسکونی، تجاری، و صنعتی ضروری‌اند، اما مشکلاتی مانند کاهش جریان هوا، صدای غیرعادی، لرزش شدید، توقف کامل، گرمای بیش از حد موتور، و نشتی هوا می‌توانند عملکردشان را مختل کنند. این مشکلات اغلب به دلیل گرفتگی پره‌ها، فرسودگی بلبرینگ، نقص موتور، یا نصب نادرست رخ می‌دهند. با تمیزکاری دوره‌ای، بالانس پره‌ها، تعویض بلبرینگ، تنظیم تسمه، و بررسی الکتریکی، می‌توان این مسائل را برطرف کرد و راندمان فن را به حالت بهینه بازگرداند. نگهداری منظم، مانند روان‌کاری بلبرینگ، تمیز کردن فیلترها، و چک عملکرد، از خرابی‌های آینده جلوگیری کرده و عمر دستگاه را افزایش می‌دهد.
فرااکسیژن با ارائه قطعات یدکی باکیفیت، مانند پره‌ها، موتورها، تسمه‌ها، و خدمات سرویس حرفه‌ای، تضمین می‌کند که اگزاست فن شما همیشه با حداکثر کارایی کار کند. برای خرید قطعات، درخواست سرویس، یا مشاوره فنی، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسی مراجعه کنید. با فرااکسیژن، تهویه محیط شما همیشه در بهترین حالت خواهد بود!
تحویل سریع
ضمانت اصل بودن کالا
هفت روز هفته و 24 ساعته
